Path | Antonio Obá, 2022

Kunst en erfgoed
Antonio Obá's installatie raakt aan de geschiedenis van Nederlands-Brazilië. Onlosmakelijk is de geschiedenis van de Oude Kerk verbonden aan de koloniale geschiedenis, ook die van Brazilië. Zo werd de Brabantse zeeman Hendrick Corneliszoon Lonck (1568-1634) in de kerk begraven (de exacte locatie is onbekend). Zijn militaire optreden als kapitein-generaal van de West-Indische Compagnie maakte de vestiging van de Nederlandse kolonie in 1630 in het noordoosten van Brazilië mogelijk. Zeelieden en bestuurders van de WIC (en VOC) waren frequente bezoekers van de Oude Kerk. Sommigen dienden als kerkwacht, anderen werden hier begraven. Path belicht en bevraagt deze gedeelde geschiedenis. De installatie bestond uit sculpturen en schilderijen die als vertellingen stonden opgesteld op symbolische plekken in het midden van de kerk. Obá speelde hierin met de betekenis van religieuze iconen en rituelen en reflecteerde hij op de versmelting van culturele tradities als gevolg van onder andere de koloniale geschiedenis. Iron Garden vormde een kunstmatig veld van bloemen in het Hoogkoor. Het bestond uit twee rijen met zwiepende stokken waaraan 2400 klokjes waren bevestigd. Obá nodigt bezoekers uit over het tien meter lange pad te lopen en het 'veld' met de hand in beweging te zetten. De klokken verwijzen naar liturgische klokken, maar ook naar de signaalfunctie van kerklokken om naderend gevaar aan te kondigen. Deze dubbelzinnigheid vond je ook terug in de andere werken. Twee schilderijen hingen aan het uiteinde tussen de pilaren en verbeeldden intieme, fantasierijke en tegelijkertijd verontrustende scènes. Voor het Hoogkoor, in het midden van de kerk, hing het werk Suspended Children. Een spiraalvormig werk dat bestond uit spiegelende panelen en met de hand beschilderde vaandels met spelende kinderen. De spiegels vermenigvuldigden de vaandels en speelden zo met de ruimtelijke waarneming. Zonder context leken de figuren te zweven. De spiegels refereerden aan een oude West-Afrikaanse religieuze traditie om spiegels en flessen aan bomen te hangen. Een traditie die zich na de Trans-Atlantische slavenhandel voortzette in Amerika. Helemaal aan de andere kant stond het drieluik Malungo opgesteld, onder het orgel. Het werk reflecteerde op de macht van het christendom en de overheersing van de katholieken in Brazilië. Tot slaafgemaakten, die gedwongen migreerde van Afrika naar Zuid-Amerika, moesten niet alleen hun thuis achterlaten maar ook hun eigen religieuze en culturele tradities. Twee schilderijen met zwarte figuren hingen aan goud vergulde panelen en namen zo een ereplaats in boven de zwart geblakerde heiligenbeelden, die in de bakken ervoor lagen. Een gouden kelk en een fles cachaça stond centraal op het altaar. Aan de muur in de Collegekamer hingen drie witte canvassen waarop stalen spijkers vierkanten vormden. De titel Pregação verwees zowel naar de betekenis van dit woord in het Portugees, ‘preken’, als naar het werkwoord ‘pregar’: vastzetten of vasthouden met spijkers. In dezelfde ruimte was als een achtergebleven spoor van gebed een houten sculptuur opgesteld. Kaarsen waren tot verschillende hoogtes opgebrand.